Zelfbewustzijn

1. Ken je sterke en zwakke punten

Een goede start is het begrijpen van je eigen persoonlijkheid, hoe die zich verhoudt tot de persoonlijkheden van andere mensen en te ontdekken wat je motiveert en hoe je je tot de wereld verhoudt. Dit zijn allemaal belangrijke aspecten van zelfbewustzijn. Persoonlijkheidsprofielen zoals Insights Discovery, Myers Briggs of Big Five Personality Model zijn waardevolle hulpmiddelen die kunnen helpen om je eigen persoonlijkheid beter te begrijpen. 

Een tweede stap is onderzoek te doen naar waar je goed en minder goed in bent. Collega's kunnen daar bij helpen of een instrument als de Strengths Finder-zelftest, waarmee je je vijf grootste sterke punten kunt identificeren.

2. Reflecteer op je impact

Reflectie is iets heel persoonlijks en verschillende mensen zullen het op verschillende manieren doen. Er is geen juiste of beste manier, het hangt vooral af van je eigen mogelijkheden, omstandigheden en voorkeuren.

Een manier om te reflecteren is het bijhouden van een dagboek, waarin je schrijft over je dag, de dingen die je hebt gedaan, de emoties die je hebt ervaren en getoond, en de impact daarvan. Dit helpt je na te denken over wat wel en niet werkt en helpt je om meer bewust te worden van je impact op andere mensen.

Een andere manier is een pauze van vijf of tien minuten per dag te nemen om te mediteren. Er zijn online diverse tools en oefeningen beschikbaar. Meditatie helpt je om je zelfbewustzijn te verbreden en te versterken en het kan ook stress verminderen. Of neem 's avonds de tijd om rustig na te denken over je dag en na te denken over hoe effectief je met mensen hebt samengewerkt. Wat heb je goed gedaan? En wat had je beter kunnen doen?

Waarom reflecteren?

Reflecteren heeft veel voordelen op persoonlijk en professioneel niveau:

• Het constructief gebruiken van 'self-talk'. We hebben allemaal een stemmetje in ons hoofd dat ons herinnert aan alle dingen die we in bepaalde situaties anders hadden kunnen doen. Reflecteren op een ervaring kan helpen om deze stem te gebruiken om te leren van ervaringen en deze niet als falen te zien. Het geeft je daarmee inzicht in je ontwikkelpunten.
• Reflectie kan helpen om creatiever te zijn en nieuwe dingen uit te proberen. Het is vrij gemakkelijk vast te komen zitten in een sleur en het kan nuttig zijn om na te denken over wat je doet en waarom je het doet. Dit kan innovatieve ideeën en denkwijzen op gang brengen.
• Het zit in de menselijke natuur om aannames te doen over mensen en situaties. Door een stap terug te zetten en te reflecteren, kun je sommige van deze aannames in twijfel trekken en de dingen vanuit een nieuw perspectief bekijken.
• Reflectie is een belangrijk onderdeel van emotionele intelligentie - het vermogen om onze emoties te begrijpen en te beheersen.

3. Focus op anderen

Mensen die zelfbewust zijn, zijn zich bewust van de impact van hun woorden en daden. Dat betekent de tijd nemen om goed af te wegen wat je gaat zeggen en na te denken over de gevolgen voor de persoon met wie je spreekt. Als je merkt dat je jouw stress, woede of frustraties op anderen afreageert, stop dan onmiddellijk. Kijk in plaats daarvan of je iets positiefs over de situatie kunt vinden. Haal een paar keer diep adem, of loop zelfs weg als je merkt dat je je emoties niet kunt beheersen.

In staat zijn je eigen woorden en daden te beheersen betekent niet dat je onecht bent. Het laat zien dat je genoeg om andere mensen geeft om niet iets te zeggen of te doen dat een negatieve invloed op hen zou kunnen hebben. Kwetsbaar opstellen is hier een belangrijk onderdeel van. Als je kwetsbaar opstelt, richt je je aandacht en energie op anderen en niet op jezelf.

4. Vraag om feedback

Feedback krijgen is belangrijk voor het ontwikkelen van zelfbewustzijn - het is vaak de enige manier om zicht te krijgen op je eigen blinde vlekken. Als je om feedback vraagt van de mensen om je heen, krijg je de kans om je gedrag vanuit hun perspectief te bekijken. Het kan je helpen zwakke punten te identificeren die je niet kunt zien, of die je liever negeert.

Feedback kan je helpen je prestaties te verbeteren en je persoonlijke effectiviteit te vergroten. Het kan je ook helpen om te zien dat je bijdrage wordt gezien en gewaardeerd. Dat heeft dan weer invloed op je moreel en zelfrespect.

Daarom is het belangrijk dat je het initiatief neemt om feedback te vragen, vooral als de mensen van wie je het nodig hebt dit niet regelmatig geven. Bijkomend voordeel is dat wanneer je om feedback vraagt, je dit op jouw voorwaarden doet. Je bent mentaal klaar voor positieve en negatieve feedback en je staat open om hard te werken om jezelf te verbeteren.