Leiding geven is een confrontatie met jezelf

22 september 2021
Wilco Vlaar

Ik heb leidinggeven altijd net zo uitdagend gevonden als het opvoeden van onze kinderen. Het is een permanente confrontatie met jezelf. Er zijn bijna geen andere rollen waarin de derde wet van Newton (actie = - reactie) zo nadrukkelijk geldt. Als jij vertrouwen geeft, krijg je vertrouwen terug. Als jij open en eerlijk naar anderen bent, zijn anderen open en eerlijk naar jou. En dat geldt ook voor duidelijkheid, feedback, eerlijk zijn over gemaakte fouten, eigenlijk voor alle elementen van leidinggeven. En omgekeerd natuurlijk.

Ik vermoed dat het eenvoudig is om het hier mee eens te zijn. Maar net als met veel van dit soort wijsheden is het makkelijker gezegd dan gedaan. Ga er maar aanstaan: je bent net gestart als jonge leidinggevende en je ontmoet een groep van deels cynische oudgedienden. “Vertrouwen geven? Open en eerlijk communiceren? Eerlijk zijn over gemaakte fouten? Volgens mij wordt mijn positie alleen maar zwakker als ik dat doe, niet sterker!”.

En in dat woord positie zit de crux. Het is mijn ervaring dat leidinggevenden opeens een rol gaan spelen en dat positie belangrijker wordt. Ze laten steeds minder van zichzelf zien en lopen dan vast in de weerstand van het team.

Terug naar de basis

Om als leidinggevende echt succesvol te zijn is het essentieel om terug te gaan naar de basis. En die basis ben je zelf, niet je positie. De sleutel tot die basis is zelfbewustzijn. Wij hanteren de volgende definitie: “Door reflectie en zelfobservatie begrijp ik mezelf en ben ik me bewust van hoe ik overkom op anderen”. Op het moment dat je weet hoe je dingen aanpakt, waarom je dat op die manier doet, hoe je overkomt op anderen, wat effectief is en wat niet, heb je een keuze om het anders te doen. Zonder zelfbewustzijn heb je die keuze niet en blijf je doen wat je altijd deed. En mogelijk anderen de schuld geven van je eigen ineffectiviteit. Zelfbewustzijn is daarmee ook de motor van je ontwikkeling. Op het moment dat je bewust ben van ineffectief gedrag sta je open voor het leren van gedrag dat wel effectief is.

En ja, zelfbewustzijn doet soms pijn. Maar uit eigen ervaring weet ik dat die wel opweegt tegen de pijn en frustratie van de worsteling met een team dat niet vooruitkomt.